Tập đọc Mẹ ốm thuộc chương trình Tiếng Việt lớp 4, trang 10, giúp học sinh hiểu nội dung và ý nghĩa bài thơ. Bài viết cung cấp lời giải chi tiết, hỗ trợ trả lời câu hỏi SGK.
Mẹ ốm
Mọi hôm mẹ thích vui chơi
Hôm nay mẹ chẳng nói cười được đâu
Lá trầu khô giữa cơi trầu
Truyện Kiều gấp lại trên đầu bấy nay.
Cánh màn khép lỏng cả ngày
Ruộng vườn vắng mẹ cuốc cày sớm trưa
Nắng mưa từ những ngày xưa
Lặn trong đời mẹ đến giờ chưa tan.
Khắp người đau buốt, nóng ran
Mẹ ơi! Cô bác xóm làng đến thăm
Người cho trứng, người cho cam
Và anh y sĩ đã mang thuốc vào.
Sáng nay trời để mưa rào
Nắng trong trái chín ngọt ngào bay hương
Cả đời đi gió đi sương
Bây giờ mẹ lại lần giường tập đi.
Mẹ vui con có quản gì
Ngâm thơ, kể chuyện, rồi thì múa ca
Rồi con diễn kịch giữa nhà
Một mình con sắm cả ba vai chèo.
Vì con, mẹ khổ đủ điều
Quanh đôi mắt mẹ đã nhiều nếp nhăn
Con mong mẹ khỏe dần dần
Ngày ăn ngon miệng, đêm nằm ngủ say.
Rồi ra đọc sách, cấy cày
Mẹ là đất nước, tháng ngày của con…
(Trần Đăng Khoa)
Cơi trầu: đồ dùng để đựng trầu cau, đáy nông thường bằng gỗ. Y sĩ: người thầy thuốc có trình độ trung cấp.
Nội dung chính Mẹ ốm
Bài thơ kể về chuyện mẹ bị ốm, không thể nói cười, làm việc như bình thường. Mọi người đến thăm nom. Em bé rất thương mẹ, ở bên chăm sóc mẹ, diễn kịch cho mẹ xem, thay mẹ làm việc nhà, mong mẹ mau chóng khỏi bệnh.
Câu 1 (trang 10 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 1) : Em hiểu những câu thơ sau muốn nói lên điều gì ?
Lá trầu khô giữa cơi trầu
Truyện Kiều gấp lại trên đầu bấy nay
Cảnh màn khép lỏng cà ngày
Ruộng vườn vắng mẹ cuốc cày sớm trưa
Trả lời:
Những câu thơ trên cho thấy mẹ của tác giả thường ngày hay ăn trầu, đọc Truyện Kiều, siêng năng với công việc ruộng vườn. Nay bị ốm, không ăn trầu được, để lá trầu bị khô giữa cơi trầu, không đọc được Truyện Kiều. Sách phải gấp lại để trên đầu giường. Còn ruộng vườn thì không thể chăm nom được
Câu 2 (trang 10 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 1) : Sự quan tâm chăm sóc của xóm làng đối với mẹ của bạn nhỏ thể hiện qua những câu thơ nào ?
Trả lời:
Đó là những câu:
Mẹ ơi ! Cô bác xóm làng đến thăm.
Người cho trứng, người cho cam.
Và anh y sĩ đã mang thuốc vào.
Câu 3 (trang 10 sgk Tiếng Việt lớp 4 Tập 1) : Những chi tiết nào trong bài thơ bộc lộ tình yêu thương sâu sắc của bạn nhỏ đối với mẹ?
Trả lời:
Đó là những chi tiết :
+ Cảm nhận được nỗi vất vả khó nhọc mà cuộc đời người mẹ đã trải qua:
– Nắng mưa từ những ngày xưa
– Lặn trong đời mẹ đến giờ chưa tan
– Cả đời đi gió đi sương
Bây giờ mẹ lại lần giường tập đi
Vì con mẹ khổ đủ điều
Quanh đôi mắt mẹ đã nhiều nếp nhăn
+ Tình cảm thương yêu của người con: mong cho mẹ chóng lành bệnh “Con mong mẹ khỏe dần dần”
+ Làm tất cả những gì để mẹ vui
– Mẹ vui con có quản gì
Ngâm thơ kể chuyện, rồi thì múa ca
+ Cảm nhận về vai trò ý nghĩa to lớn của người mẹ đối với cuộc đời mình
Mẹ là đất nước tháng ngày của con
Nội dung: Bạn nhỏ đã bộc lộ tình cảm yêu thương sâu sắc và lòng hiếu thảo của mình khi mẹ của bạn bị ốm. Đồng thời bày tỏ lòng biết ơn và sự cảm nhận của người con về người mẹ kính yêu của mình
Câu 1: Con hãy điền từ còn thiếu để hoàn thành đoạn thơ sau:
Cơi trầu cánh màn nắng mưa truyện Kiều lá trầu
Mọi hôm mẹ thích vui chơi
Hôm nay mẹ chẳng nói cười được đâu
______ khô giữa ________
______ gấp lại trên đầu bấy nay.
_______ khép mỏng cả ngày
Ruộng vườn vắng mẹ cuốc cày sớm trưa
______ từ những ngày xưa
Lặn trong đời mẹ đến giờ chưa tan.
Đáp án:
Mọi hôm mẹ thích vui chơi
Hôm nay mẹ chẳng nói cười được đâu
Lá trầu khô giữa cơi trầu
Truyện Kiều gấp lại trên đầu bấy nay.
Cánh màn khép mỏng cả ngày
Ruộng vườn vắng mẹ cuốc cày sớm trưa
Nắng mưa từ những ngày xưa
Lặn trong đời mẹ đến giờ chưa tan.
Các từ cần điền vào chỗ trống là: Lá trầu, cơi trầu, Truyện Kiều, Cánh màn, Nắng mưa
Câu 2: Con hãy ghép ý nghĩa ở miếng ghép màu xanh với câu thơ tương ứng ở miếng ghép màu nâu nhạt:
1. Lá trầu khô giữa cơi trầu
2. Truyện Kiều gấp lại trên đầu bấy nay
3. Cánh màn khép lỏng cả ngày
4. Ruộng vườn vắng mẹ cuốc cày sớm trưa
A. Vì mẹ ốm nên không ăn được trầu nữa.
B. Vì mẹ ốm, cả ngày nằm trên giường
C. Vì mẹ ốm nên không thể chăm vườn tược như thường.
D. Vì mẹ ốm nên không thể đọc Truyện Kiều như thường.
Đáp án:
1 – a: Lá trầu khô giữa cơi trầu-> bởi vì mẹ ốm nên không muốn ăn uống gì, đến cả trầu bình thường mẹ hay nhai nay cũng không động đến để lá trầu khô giữa cơi trầu.
2 – d: Truyện Kiều gấp lại trên đầu bấy nay -> Mẹ ốm, trong người mệt mỏi, Truyện Kiều gấp vì mẹ chẳng thể mở từng trang đọc như mọi lần.
3 – b: Cánh màn khép lỏng cả ngày -> Mẹ ốm, thân thể mệt mỏi, cả ngày nằm trên giường nên cánh màn không hề vắt lên, vẫn buông lỏng cả ngày để mẹ được yên giấc.
4 – c: Ruộng vườn vắng mẹ cuốc cày sớm trưa -> Ngày thường mẹ vẫn cần mẫn chăm sóc ruộng vườn, nay mẹ ốm, ruộng vườn vắng bóng mẹ như những sớm trưa ngày thường.
Câu 3: Con hãy điền những từ còn thiếu để hoàn chỉnh đoạn thơ sau:
Thuốc cô bác trứng cam y sĩ đau buốt, nóng ran
Khắp người _______, _______
Mẹ ơi! __________ xóm làng đến thăm
Người cho _____, người cho ________
Và anh ______ đã mang ______ vào.
Đáp án:
Khắp người đau buốt, nóng ran
Mẹ ơi! Cô bác xóm làng đến thăm
Người cho trứng, người cho cam
Và anh y sĩ đã mang thuốc vào
>> Các từ cần điền lần lượt là: đau buốt, nóng ran, cô bác, trứng, cam, y sĩ, thuốc.
Câu 4: Chỉ ra những câu thơ thể hiện sự quan tâm, chăm sóc của làng xóm đối với mẹ của bạn nhỏ?
Cánh màn khép lỏng cả ngày
Ruộng vườn vắng mẹ cuốc cày sớm trưa
Nắng mưa từ những ngày xưa
Lặn trong đời mẹ đến giờ chưa tan.
Khắp người đau buốt, nóng ran
Mẹ ơi! Cô bác xóm làng đến thăm
Người cho trứng, người cho cam
Và anh y sĩ đã mang thuốc vào.
Sáng nay trời để mưa rào
Nắng trong trái chín ngọt ngào bay hương
Cả đời đi gió đi sương
Bây giờ mẹ lại lần giường tập đi.
Đáp án:
Những câu thơ thể hiện sự quan tâm của xóm làng đối với mẹ bạn nhỏ đó là:
“Mẹ ơi! Cô bác xóm làng đến thăm
Người cho trứng, người cho cam
Và anh y sĩ đã mang thuốc vào.”
Câu 5: Những câu thơ nào cho thấy bạn nhỏ vô cùng thương xót mẹ?
1.Nắng mưa từ những ngày xưa/Lặn trong đời mẹ đến giờ chưa tan.
2.Người cho trứng, người cho cam/Và anh y sĩ đã mang thuốc vào.
3.Cả đời đi gió đi sương/Bây giờ mẹ lại lần giường tập đi.
4.Sáng nay trời để mưa rào/Nắng trong trái chín ngọt ngào bay hương
5.Vì con, mẹ khổ đủ điều/Quanh đôi mắt mẹ đã nhiều nếp nhăn.
Đáp án:
Những câu thơ cho thấy bạn nhỏ vô cùng thương xót mẹ đó là:
– Nắng mưa từ những ngày xưa/Lặn trong đời mẹ đến giờ chưa tan.
– Cả đời đi gió đi sương/Bây giờ mẹ lại lần giường tập đi.
– Vì con, mẹ khổ đủ điều/Quanh đôi mắt mẹ đã nhiều nếp nhăn.
Đáp án đúng: Đánh dấu x vào ô số 1, 3, 5
Mẹ ốm (Trần Đăng Khoa) là bài thơ xúc động về tình mẫu tử, thể hiện nỗi lo lắng và tình yêu thương sâu sắc của con dành cho mẹ. Bài thơ sử dụng hình ảnh giản dị, ngôn ngữ trong sáng để khắc họa tâm trạng nhân vật. Qua đó, tác phẩm giúp người đọc cảm nhận rõ tình cảm gia đình thiêng liêng và chân thành.
